Cultuurhistorie en klimaatverandering

Alle Nederlandse gemeenten moeten zich beter voorbereiden op extreme weersomstandigheden zoals hitte en hevige regenval. Daarom worden alle kwetsbare locaties in Hoorn in beeld gebracht als het gaat om wateroverlast, hitte, droogte en overstromingsgevaar. Kennis van de oude stad of het historische landschap (cultuurhistorie) helpt dan bij het zoeken naar oplossingen voor deze klimaatproblemen.

Historische waterstructuren

Wateroverlast en overstromingen zijn van alle tijden. In de meeste historische steden is al een eeuwenoud watersysteem aanwezig dat nog steeds werkt. Behalve de grachten zijn er oude overkluisde watergangen die onder de straten en de huizen doorlopen. Deze watergangen waren ooit bedoeld om overtollig water af te voeren. Daarna zijn ze als riool gebruikt. Een voorbeeld hiervan is de ondergrondse watergang onder het Glop en de Boterhal. Deze watergang werd herontdekt toen het gewelf deels instortte.

 

kaart van het watersysteem van 1649

Het watersysteem van Hoorn in 1649. Rode stippellijn: overkluizingen, Oranje cirkels: sluizen en waterpoorten, Blauwe cirkels: watermolens en overtomen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Een onderaardse watergang in 2015 ‘herontdekt’

Historische groenstructuren

Ook bij overlast van hitte (hittestress), kan cultuurhistorische kennis een oplossing bieden. Problemen met hitte zijn het grootst in stedelijke gebieden met veel steen en weinig groen. Eeuwenoude groenstructuren kunnen dan verkoeling bieden. Parken, vestingwallen, historische bomenlanen en oude stadstuinen zijn essentieel bij het beheersen van hitte. Het is daarom van belang om de oude groenstructuren zoveel mogelijk te behouden en steden niet allemaal vol te bouwen.

Nieuwe inzichten

Historische waterstructuren kunnen geschikt zijn voor wateropslag en voor het afvoeren van water. Om ze optimaal te kunnen benutten, is er kennis nodig van de werking van de oude watersystemen. En kennis van de bouwkundige staat van de watersystemen. Samenwerking tussen archeologen, historisch-geografen, rioolbeheerders, hydrologen en stedenbouwkundigen levert nieuwe inzichten op. De beste oplossingen ontstaan wanneer technische ontwikkelingen en eeuwenoude tradities elkaar kunnen versterken.